De vele vormen van het aangezicht van de Dood in de antieke wereld + gegidst bezoek aan de tentoonstelling Oog in oog met de dood. Hugo van der Goes. Oude meesters, nieuwe blikken

Info over de lezing: De vele vormen van het aangezicht van de Dood in de antieke wereld

De dood is – samen met de liefde – het meest voorkomende onderwerp in de literatuur van verscheidene disciplines: religieuze teksten, poëzie, mythen en epische verhalen, filosofie, theater, romans en film.  Eros en Thanatos blijken de grote mysteries in het menselijke bestaan te zijn … die de mens sinds alle tijden obsederen.

Epicurus mag dan wel gesteld hebben: “Gewen je eraan te denken dat de dood niet iets is dat ons aangaat” … het ziet er niet naar uit dat dat ooit goed geslaagd is in de menselijke geschiedenis. Zijn leerling Lucretius schrijft twee eeuwen later: “Want hij (de Acheron) verstoort een mensenleven door en door, hij stort de zwartigheid van de dood op al wat leeft, en laat geen vreugde toe, geen heldere, zuivere, niet één.”

Tussen beide uitersten ligt een overvloed aan wijze en ontroerende ideeën …

Uiteraard kunnen we de sporen nagaan van theoretische beschouwingen over de dood of de rituelen bestuderen die gepaard gingen met dood en begrafenis. Maar wat het meest intrigerend is, is te achterhalen in welke mate de gevoelens, de verwachting en de angsten, het uitzicht op leven na de dood, de hoop op beloning of de angst voor straf voor de mensen in de Oudheid een rol speelden.

De weerspiegeling daarvan vinden we in de symboliek van mythische verbeelding, in religieuze en epische verhalen, in liederen, poëzie en theater.

Daar verschijnen de vele Aangezichten van de Dood …

Info over de spreekster

Katharina Haemers volgde Grieks-Latijnse humaniora in Eeklo (1955-61). Op latere leeftijd volgde ze vergelijkende godsdienstwetenschappen in Antwerpen. Daarbij was ze vooral geïnteresseerd in de mythologieën en epische verhalen van verschillende culturen, die heel nauw verbonden zijn met de antropologische en sociale context van een religieuze traditie. Deze interesse werd weerspiegeld in een scriptie : ‘Over het gebruik van bedwelmende middelen in religieuze tradities’ (1989).

De studie van mythologische literatuur – sedert Nietzsche, Freud, Vernant en vooral Roberto Calasso in een nieuw daglicht gesteld – bracht ook de epische literatuur van culturen in het vizier, alsook de teksten van de antieke tragedies en de latere bewerkingen ervan in literatuur, muziek en film.

Katharina gaf jarenlang cursussen voor diverse culturele verenigingen en scholen over mythologische en epische literatuur van o.a. Sumerië, Griekenland en Rome, Bijbelse, Germaanse, Indische en oosterse cyclussen. Griekse tragedies waren herhaaldelijk onderwerp van een lezingenreeks. Ook begeleiding van museumbezoek en tentoonstellingen leenden zich voor uitdieping van deze materie.

Info over de tentoonstelling: Oog in oog met de dood. Hugo van der Goes. Oude meesters, nieuwe blikken.

‘De dood van Maria’ van Hugo van der Goes is een van de belangrijkste werken in de wereldbefaamde collectie Vlaamse primitieven van Musea Brugge. Tussen 2018 en 2022 onderging het schilderij een intensieve restauratie, en het resultaat is verbluffend. Het meesterwerk staat vanaf het najaar van 2022 dan ook letterlijk en figuurlijk centraal in deze toptentoonstelling in het Sint-Janshospitaal.

Waarom maakt ‘De dood van Maria’ al 550 jaar deel uit van ons meest grandioze erfgoed en waarom blijft het werk tot op vandaag intrigeren en inspireren? Hoe kan het dat een werk vijf eeuwen later nog steeds universele thema’s oproept, waarover we met elkaar kunnen praten?

Tijdloze thema’s

In zes thema’s gaat de tentoonstelling dieper in op ‘De dood van Maria’. Elk thema wordt uitgewerkt aan de hand van verschillende topstukken, uit eigen collectie en samengebracht van over heel Europa. Zo zullen er schilderijen van onder meer Hans Memling, Jan Provoost en Albrecht Bouts te zien zijn, maar brengen we ook sculpturen, manuscripten en muziekstukken oog in oog met de Dood. In totaal zullen er meer dan zeventig kunstobjecten te zien zijn. In ‘Oog in oog met de Dood’ staan we stil bij verschillende tijdloze én actuele onderwerpen, zoals afscheid nemen, zingeving en spiritualiteit. We gaan ook in op het leven en de iconische waarde van Maria en belichten de virtuositeit van de meester himself: Hugo van der Goes.

 Nieuwe Meesters

Dat het schilderij actueler dan ooit is, bewijzen vijf Nieuwe Meesters, die elk een facet van de tentoonstelling inleiden. Het zijn stuk voor stuk virtuozen in hun domein, die op de een of andere manier geraakt worden door ‘De dood van Maria’. We zijn bijzonder trots dat de volgende Nieuwe Meesters hun medewerking verlenen aan de tentoonstelling:

Ilja Leonard Pfeijffer (1968), Nederlands dichter en auteur van bestsellers als ‘Grand Hotel Europa’ en ‘La Superba’, waar hij de Libris Literatuurprijs voor ontving. Pfeijffer leidt het thema ‘Maria-icoon‘ in. Sholeh Rezazadeh (1989), jonge Iraans-Nederlandse schrijver en dokter. Met haar debuutroman ‘De hemel is altijd paars’ viel ze op in de internationale literatuurwereld en won ze verschillende prijzen. Rezazadeh leidt het thema ‘afscheid‘ in. Ivo van Hove (1958), theater- en operaregisseur, tevens directeur van het Internationaal Theater Amsterdam. Hij werkte al samen met verschillende internationale topnamen, waaronder David Bowie voor de musical Lazarus. van Hove leidt het thema ‘beleven‘ in. Berlinde De Bruyckere (1964), Belgisch topkunstenaar met tal van binnen- en buitenlandse exposities in gerenommeerde musea op haar palmares. De Bruyckere leidt het thema ‘zin‘ in. Anne Teresa De Keersmaeker (1960), één van de meest gelauwerde choreografen en dansers uit ons land. Oprichter van het wereldbefaamde gezelschap Rosas, en inspiratiebron en mentor voor dansgezelschappen van over de hele wereld. De Keersmaeker leidt het thema ‘virtuoos‘ in.

Voor verdere info: www.museabrugge.be

De gidsbeurten zullen geleid worden door de erkende stadsgids Bert Gevaert. Bert is tevens bestuurslid van het Nederlands Klassiek Verbond, afdeling West-Vlaanderen.

Info over de inschrijving

Programma:

Prijs:

NOOT: In de eerste groep = mensen die recht hebben op een gratis ticket voor de tentoonstelling,  zijn er nog meer mogelijkheden, maar de lijst is te lang om die hier volledig te vermelden, vandaar de … / Mensen die nog tot een andere groep behoren die recht heeft op zo’n gratis ticket kunnen dit nagaan op de website en ons dit melden.

HOE INSCHRIJVEN?

U stuurt ten laatste tegen 28 december 2022 een e-mail naar de secretaris Thomas Kemseke (thomas.kemseke@telenet.be) met daarin volgende gegevens:

– uw voornaam + familienaam

– uw telefoonnummer (voor het geval er zich last-minute wijzigingen voordoen)

– de vermelding van welke reductie u geniet en welk bedrag u zal overschrijven. (BELANGRIJK: indien u recht heeft op een reductie, dan moet u dit bewijs meehebben op de dag zelf. Indien niet, dan zal u het verschil ter plaatse moeten bijbetalen.)

– er zijn maximum 15 personen per gidsbeurt/lezing mogelijk

– de inschrijvingen gebeuren volgens aanmelding via e-mail en het overschrijven van het bedrag dat op u van toepassing is

– u schrijft het bedrag over op de West-Vlaamse rekening van het Nederlands Klassiek Verbond, afdeling West-Vlaanderen: BE31 3850 1344 3455

We leggen een wachtlijst aan met geïnteresseerden die buiten de numerus clausus vallen. Wie ingeschreven is, krijgt de week voor de lezing/het bezoek een e-mail met de vermelding tot welke groep u behoort. We zullen u er dan ook aan herinneren om uw eventuele bewijs voor een reductie mee te brengen.

Uitnodiging lezing K. Haemers + tentoonstelling Dood, Brugge