NKV-dag: 8 juni 2024

Christoph Pieper: Generaal brutaal en harten-/verzendief: Amor’s rollen in de Romeinse liefdeselegies

In deze lezing gaan we kijken hoe verschillend de effecten van de liefdesgod Amor op dichters van liefdesgedichten kon zijn. We beginnen met de twee bekendste elegische dichters, Ovidius en Propertius, en de manier hoe zij over Amors intrede in hun leven berichten – we zullen zien dat dat heel anders is. In een tweede stap gaan we kijken hoe deze twee verschillende manieren, gemedieerd door de Italiaanse liefdesgedichten van Francesco Petrarca’s zogenaamde Canzoniere, in de 15de eeuw gerecipieerd werden toen dichters de antieke liefdeselegie opnieuw probeerden uit te vinden.

Jacqueline Klooster: Achilles verliefd, verliefd op Achilles: verbeeldingen van het liefdesleven van de Beste der Achaeërs

Kijkend naar de populaire fictie die de laatste jaren verschenen is rond de Homerische held Achilles, zou je denken dat hij vooral bekendstaat om zijn liefdesleven, niet om zijn epische ‘snelvoetigheid’ of zijn ‘mannendodende handen’. De ongekend populaire roman van Madeline Miller (The Song of Achilles, 2012), biedt een coming of age verhaal waarin de gedoemde romance tussen Patroclus en Achilles centraal staat. In Elizabeth Cooke’s poëtische novelle Achilles (2002) horen we meer over Achilles’ (eveneens gedoemde) liefde voor Penthesilea, de koningin der Amazonen. In Maya Deane’s Wrath Goddess Sing (2023) daarentegen is Achilles/Akhilleas een trans vrouw, die een fatale aantrekkingskracht voelt voor de woest aantrekkelijke koning der Grieken, Agamemnon. Hoe vallen deze hervertellingen te begrijpen als we het mythisch en poëtisch materiaal uit de oudheid erbij betrekken (Homerus’ Ilias en Odyssee, Quintus’ Post-Homerica, Statius’ Achilleis), en wat vertellen de verschillende versies ons over opvattingen over liefde, erotiek, seksualiteit en gender, en niet te vergeten over Achilles’ gewelddadige reputatie als ‘beste der Achaeërs’, in de oudheid en in het heden? Deze en andere vragen vormen de kern van deze lezing.

Rondleiding door het Allard Pierson door Laurien de Gelder

Tijdens deze rondleiding toont de conservator van het museum Laurien de Gelder u hoe alomtegenwoordig Eros in de Oudheid was. Aan de hand van vaasafbeeldingen, sculpturen en alledaagse voorwerpen zal zij ons illustreren wat de sprekers hebben verteld.

We zullen met de metro vanaf het Cygnus naar het Allard Pierson Museum gaan. Naderhand keren we terug op het Cygnus voor de afsluitende borrel.

Rondleiding door het Rijksmuseum: Klassieke liefdesverhalen in beeld door Imme Laseur

In deze rondleiding komen bekende en minder bekende liefdesverhalen uit de klassieke mythologie/oudheid aan bod aan de hand van kunstwerken in het Rijksmuseum. Welk moment of welke elementen uit het verhaal heeft de kunstenaar geselecteerd? Wat lijkt zijn of haar interpretatie van het verhaal te zijn? Met welk doel is juist dit verhaal afgebeeld en hoe moeten we het kunstobject in zijn oorspronkelijke context zien? En wat leert dat ons over hoe men aankeek tegen klassieke liefdesverhalen? We lopen een gevarieerde route langs verschillende afdelingen in het Rijksmuseum en behandelen niet alleen schilderijen, maar bijvoorbeeld ook decoratieve kunsten.

Antieke teksten lezen: Gay Catullus door Pieter van den Broek

De vernieuwende Romeinse dichter Catullus is vooral beroemd om zijn Lesbia-cyclus. Nog altijd wordt hieruit veel gelezen. De ‘musgedichten’ behoren tot de moderne schoolcanon. Veel minder bekend en gelezen zijn de liefdesgedichten gewijd aan Iuventius, de mannelijke tegenhanger van Lesbia. In deze workshop zullen we juist deze gedichten voor het voetlicht brengen. Wat vertellen ze over Romeinse liefde en seksualiteit? Welke dwarsverbanden kunnen we trekken met Lesbia? Hoe zijn latere lezers met deze gedichten omgegaan?

Creatieve workshop van Rosa Vos

Van idolen uit het Anatolische Çatalhöyük tot Cycladische beeldjes en de iconische Venus van Milo: vruchtbaarheidsbeeldjes zijn een wezenlijk onderdeel van de materiële cultuur van antieke en prehistorische samenlevingen. Welke symbolen voor vruchtbaarheid zien we in de Oudheid? Welke dragen liefde en seksualiteit uit op een manier die ons vandaag de dag nog aanspreekt? Bij deze workshop introduceert classica en kunstenares Rosa Vos de wereld van het vruchtbaarheidsbeeld en gaat u aan de slag met uw eigen invulling in klei.

Literaire stadswandeling

In deze literaire stadswandeling ontdekken we niet alleen de stad, maar ook de literair-romantische aspecten. Amsterdamse schrijvers en dichters hebben in hun werk in geuren en kleuren de verschillende ervaringen van de eerste liefde tot leven gewekt: smachtend staan wachten om de hoek bij zijn huis, piekeren over de perfecte openingszin, je liefje met knikkende knieën en tegenstribbelende tong aanspreken, en dan, later: die eerste zoen in de schaduw van de Westerkerk… Een avondwandeling langs de grachten, hand in hand… samen duifjes voeren op de Dam…
Bij deze wandelingen lopen we langs plekken waar bekende schrijvers of hun personages hun hart verloren, hun eerste zoen proefden of een blauwtje liepen.

Film en Oudheid door Christiaan Caspers

De cinema is al vanaf zijn vroegste bestaan verweven met de oudheid. In deze workshop bestuderen we aan de hand van clips en analyses de verschillende manieren waarop die verwevenheid vorm krijgt in de filmgeschiedenis. We kijken onder meer naar klassiekers als Ridley Scotts Gladiator, John Fords The Searchers en de tragedie-bewerkingen va Pasolini, maar ook naar onbekendere meesterwerken als de spaghetti-western My Name is Nobody en Visconti’s Vaghe stelle dell’ Orsa. Steeds stellen we ons de vraag: wat heeft deze film precies met de oudheid te maken?