Programma
| 10:45 | opening |
| 11:00 – 13:15 | workshops |
| 13:15 – 14:00 | lunch |
| 14:00 – 14:45 | lezing Janric van Rookhuijzen – “Goden voor Griekenland: Herodotus’ heilige topografie van de Perzische invasie” |
| 14:45 – 15:30 | lezing Toon Sykora – “Muziek van de Oudheid – op zoek naar klanken uit een ver verleden” |
| 15:30 – 16:00 | muzikaal intermezzo: “Een auditieve vogelvlucht van Ugarit tot aan de Villa Hadriani” |
| 16:00 – 16:45 | lezing Stijn Praet – “Romoseksualiteit: Homo-erotische Latijnse poëzie uit de Renaissance” |
| 16:45 – 17:00 | afsluiting |
| 17:00 – 18:00 | receptie |
| 19:00 | optioneel: diner bij Mub’Art (€40 per persoon, aantal deelnemers beperkt) |
Lezingen
Janric van Rookhuijzen: “Goden voor Griekenland: Herodotus’ heilige topografie van de Perzische invasie”
De Perzische invasie van Griekenland onder Xerxes in 480-479 v. Chr. legde de breuklijnen bloot in de eenheid van de Griekse stadstaten. De volkeren van veel noordelijke gebieden, waaronder Macedonië en Thessalië, hadden de kant van de Perzen gekozen. Die in het zuiden, waaronder de Atheners en de Spartanen, stonden soms eensgezind, maar in latere verhandelingen werd veel gediscussieerd over de verdiensten van de individuele bijdrage van elke polis aan de nederlaag van de Perzen. Herodotus’ Historiën zijn voor het nageslacht het belangrijkste verslag van de Perzische invasie geworden. Herodotus schreef ongeveer vijftig jaar na de invasie, in de bloeitijd van het Atheense rijk, en aan de vooravond van nieuwe, gevaarlijke spanningen tussen de Atheners en de Spartanen. De Perzische invasie vertegenwoordigde nu de periode van weleer waarin de Grieken eensgezind waren opgetreden tegen hun gemeenschappelijke vijand.
Ook al stond de eenheid van de Griekse staten altijd op het spel, toch berust Herodotus’ relaas op het geloof dat de gemeenschappelijke Griekse goden (een kenmerk van de verwantschap van alle Grieken), te hulp schoten om Griekenland als geheel te beschermen. In deze presentatie probeer ik te laten zien hoe Herodotus’ topografie van de invasie benadrukt dat, in de Griekse verbeelding van de oorlogen, de Griekse goden en helden verenigd waren in het afweren van de Perzen. Daartoe bespreek ik de sacrale topografie van verschillende oorlogsverhalen in Centraal-Griekenland: het Perzische beleg van Delphi, waar legendes over de plaatselijke helden Phylakos en Autonoös aantonen dat Delphi niet was gemedieerd; de Perzische schipbreuk bij Pelion, veroorzaakt door de goden van de zee; en de slag bij Plataea, waar Demeter naar voren kwam als de beschermster van Griekenland bij uitstek.
Toon Sykora: “Muziek van de Oudheid – op zoek naar klanken uit een ver verleden”
Al sinds de prehistorie zijn mens en muziek onafscheidelijk. Je kan dan ook op heel wat Egyptische muurschilderingen en Griekse vaaswanden muzikale ensembles herkennen. Hoewel de laatste tonen van deze muzikanten al duizenden jaren zijn uitgestorven, zijn gelukkig niet al hun klanken voorgoed verloren.
Tijdens deze lezing neemt archeoloog Toon Sykora de luisteraars mee tot aan de oorsprong van de muziekgeschiedenis. In spoedtempo gidst hij hen doorheen de zeldzame overblijfselen van deze lange muziektraditie. Van de mysterieuze klanken aan het hof van de Egyptische farao worden we meegevoerd naar het klankenspel van het Oude Mesopotamië en Klassieke Griekenland.
Stijn Praet: “Romoseksualiteit: Homo-erotische Latijnse poëzie uit de Renaissance”
Ons huidig beeld van homoseksualiteit(en) in de vroegmoderne tijd steunt in belangrijke mate op informatie die te puren valt uit historische bronnen van een juridische en/of theologische aard. Sommige onderzoekers hebben zich intussen ook al gebogen over homo-erotiek in de vroegmoderne visuele kunsten en literaturen – meer bepaald de volkstalige literaturen, door een handvol ronkende namen als Michelangelo en Shakespeare. Minder bekend is dat deze periode ook een aanzienlijk corpus van homo-erotische Latijnse poëzie heeft voortgebracht, overigens vaak een pak explicieter dan zijn volkstalige tegenhangers. Systematische studies naar dit onderwerp ontbreken echter volledig. Deze lezing zal een eerste verkenning bieden in dergelijke Latijnse poëzie uit de Italiaanse Renaissance. De nadruk zal liggen op hoe de dichters in kwestie creatief omspringen met antieke Romeinse modellen in de creatie van een gedeelde literaire wereld van genot en verlangen.
Workshops
Annelies Van Wittenberghe en Dimitri Van Limbergen: Op zoek naar Romeinse smaken: wijn en specerij
In deze intrigerende en leuke workshop nemen wijnarcheoloog Dimitri Van Limbergen en food historica Annelies Van Wittenberghe u mee op een culinaire zoektocht naar Romeinse wijnen en smaakstoffen. Aan de hand van een proeverij van hedendaagse ‘amforenwijnen’ – in vele opzichten herinnerend aan antieke voorlopers – en Romeinse ingrediënten en amuses uit klassieke kookboeken, worden de deelnemers ondergedompeld in een onverwacht maar heerlijk bad van obscure en vaak lang vervlogen smaken.
- Aantal deelnemers: 25
Jo Vansteenkiste: Paleoludicum – De Oude Speeltijd
De woorden ‘Alea iacta est’ klinken de meesten wel bekend in de oren. Maar sinds wanneer wordt er met dobbelstenen geworpen? Jo Vansteenkiste neemt u mee naar de tijd voor Monopoly en Schaak, voor een boeiende reis doorheen de oudste geschiedenis van het bordspel. Natuurlijk krijgt u ook de gelegenheid om een aantal van die oude spelen zelf uit te proberen.
- Aantal deelnemers: 25
Herbert Verreth: Een hedendaagse kijk op de stichting van Rome – de film Il primo re (2019) en de televisieserie Romulus (2020)
In 2019 en 2020 zijn de Italiaanse film Il primo re en de Italiaanse serie Romulus uitgekomen, allebei gesproken in het (pseudo-archaïsch) Latijn. Beide films, gedraaid door regisseur Matteo Rovere, brengen een alternatieve kijk op de gebeurtenissen die leiden tot de stichting van Rome. We bekijken o.a. in hoeverre de historische setting in de films overeenkomt met de legendarische verhalen uit de oudheid over die stichting. Van zowel de film als van de serie zullen een aantal passages getoond worden.
- Aantal deelnemers: 80
Koen Verboven: Antieke muntbeelden als taal
Afbeeldingen op antieke munten zijn niet willekeurig. Ze dragen een boodschap uit voor wie ze ontvangt en gebruikt—deels bewust, deels onbewust. In deze workshop zullen we aan de hand van concrete voorbeelden laten zien hoe doorheen de geschiedenis van het antieke muntwezen een beeldentaal tot ontwikkeling kwam die gaandeweg toeliet om complexe boodschappen te coderen en op een begrijpelijk wijze over te brengen naar de gebruikers toe. We zullen tonen hoe machthebbers hiervan gebruik maakten, maar ook hoe ontvangers op hun beurt munten gebruikten om statements te maken en boodschappen over te brengen.
- Aantal deelnemers: 20
