Martje de Vries
Een virtueel bezoek aan een zeventiende-eeuws museum
In 1678 verscheen te Amsterdam een prachtig geïllustreerde museumbeschrijving, getiteld Musaeum Celeberrimum, “Het Beroemdste Museum”. De publicatie beschreef het Museum Kircherianum, dat in 1651 was opgericht in het Romeinse Jezuïetencollege, en dat vernoemd was naar de eerste directeur, Athanasius Kircher (1602-1680). Kircher doceerde, schreef, vertaalde en experimenteerde in Rome, en onderhield contacten met vooraanstaande kunstenaars, wetenschappers en geestelijken over de hele wereld. In 1671 stelde Kircher dat de bezoeker van Rome die zijn museum niet had bezocht, niet kon beweren Rome echt
gezien te hebben. Zijn collectie omvatte zowel kunstwerken van Bernini en Guido Reni als naturalia (opgezette exotische dieren, schelpen, bijzondere stenen), natuurkundige en muziekinstrumenten (astrolabia, magneten, zingende klokken en een mechanisch orgel), archeologische vondsten uit de Romeinse Isistempel, en andere oudheden (inscripties, munten, beelden). De bezoeker zag er voorts fonteinen met bewegende mechaniekjes, spiegelpaleizen en optische illusies, een collectie schilderijen, boeken en manuscripten in vele talen, modellen van obelisken en etnografische objecten uit Azië en Zuid-Amerika, die door Jezuïeten van over de hele wereld naar Rome waren gezonden. In deze lezing geef ik het publiek een virtuele rondleiding door deze fascinerende zeventiende-eeuwse collectie, aan de hand van de levendige en zintuiglijke beschrijvingen van dat museum. Door middel van die beschrijvingen kan het museum, dat niet meer bestaat, toch nog ‘bezocht’ en bewonderd worden.
Martje de Vries is Classica en Promovenda Klassieke Receptiestudies (Radboud Universiteit Nijmegen).
